Langsóttar röksemdir fyrir flugvelli í Vatnsmýri

Þær hugmyndir sem settar eru fram í tillögu að aðalskipulagi Reykjavíkur um byggð í Vatnsmýri eru málamiðlun. Ef rýnt er í þau rök sem sett eru fram á heimasíðu þeirra sem vilja áframhaldandi veru flugvallar í Vatnsmýri, koma í ljós fullyrðingar sem standast ekki frekari skoðun. Fullyrðingarnar eru eftirfarandi:

1. Vörur  Þessi ábending bendir á mikilvægi þess að halda flugvellinum í Vatnsmýri vegna vöruflutninga. Þar gildir einu hvort flutningar eiga sér stað um Vatnsmýri eða Keflavíkurflugvöll.

2. Farþegar.  Segir okkur nákvæmlega ekkert um hvort þeir sem um flugvöllinn fara væru jafnsettir eða betur settir með flugi um Keflavík. Á meðan ekki liggur fyrir rannsókn á því hverjir farþegarnir eru, sem flugvöllinn nota þá set ég fram eftirfarandi tilgátu:

Hversu margir nota flugvöllinn að staðaldri?

„Reykjavíkurflugvöllur þjónar fyrst og fremst tiltölulega fáum einstaklingum sem eru oft á ferðinni, t.d. sveitastjórnarmönnum, þingmönnum og fáeinum athafnamönnum. Allur almenningur kýs að fara akandi, þó auðvitað komi upp tilvik þegar farið er með flugi, en hjá hverjum einstaklingi eru tilvikin afar fá. -  Verulegur hluti farþega um Reykjavíkurflugvöll eru innlendir og erlendir farþegar á leið til og frá útlöndum sem myndu kjósa að geta flogið beint til og frá áfangastað innanlands um Keflavíkurflugvöll.“

Spurningin stendur þá um hvort réttlætanlegt sé að halda úti flugvelli sem þjónar fyrst og fremst fáum áhrifamiklum einstaklingum.

3. Sagan sem rakin er á vefsíðunni um flugsögu Íslendinga sem hófst í Vatnsmýri hverfur ekki þó flugvöllurinn fari.

4. Varaflugvöllur.  Undir þessum lið eru talin upp rökin fyrir því að halda Reykjavíkurflugvelli opnum sem varaflugvelli fyrir Keflavíkurflugvöll.  Skemmst er um þennan lið að segja að Pawel Bartoszek hrakti þær röksemdir sem þar koma fram lið fyrir lið í grein sem hann skrifaði í Fréttablaðið þann 30. ágúst s.l.

5. Þjónusta er liður sem fjallar um störfin sem unnin eru á flugvellinum.  Ljóst má vera að störfin sem þar eru unnin leggjast ekki af heldur flytjast til.

6. Kennsla. Flugnám mun einfaldlega flytjast annað og gæti það orðið til að styrkja verulega flugakademíuna hjá Keili á Keflavíkurflugvelli.

Störfin verða unnin annars staðar.

7.  Hagræn áhrif  sýna okkur fram á hversu mikilvægt er að haldið sé úti flugrekstri til og frá landinu alveg óháð því hvar hann fer fram.

8. Ferðamenn, þau hæpnu rök sem þar eru sett fram eru þau sömu og undir lið 2 og um þau gildir það sama og þar kemur fram.

9.  Landhelgisgæslan.  Það hlýtur aðeins að vera tímaspursmál, óháð framtíð Reykjavíkurflugvallar, hvenær flugdeild Landhelgisgæslunnar flytur til Keflavíkurflugvallar eins og reglulega kemur fram krafa um á Alþingi.  Ríkisendurskoðun hefur nýlega bent á að LHG ætti e.t.v. að vera sá aðili sem sæi um allt sjúkraflug hér á landi með flugflota í samræmi við það.

10.  Höfuðborg. Flestar höfuðborgir í nágrannalöndum okkar eru með flugvelli í 30 – 60 mín. fjarlægð frá miðborginni. Þannig verður Reykjavík nákvæmlega jafn vel sett og þær borgir. Ekki hefur tekist að benda á nein sjúkrahús í veröldinni þar sem það þykir máli skipta að flugvöllur sé í næsta nágrenni.

11. Umhverfi.  Röksemdirnar sem notaðar eru til að halda því fram hversu lítil mengun fylgir flugi eru röksemdir sem breytast ekki þó flugið flytjist frá Reykjavík

12. Sjúkraflug.  Hér erum við komið að þeim lið sem hlýtur að teljast sá hæpnasti í áróðri fllugvallarsinna.  Hér hafa verið notuð afar ósmekkleg tilfinningarök sem eru til þess fallin að draga umræðuna niður plan sem hún á ekki skilið.  Viljandi, þá horfa forráðamennirnir fram hjá því að mikilvægi þess að koma sjúklingi undir læknishendur, hefst ekki á Akureyrarflugvelli og lýkur ekki á Reykjavíkurflugvelli.  Mikilvægið nær til alls þess tíma frá því slysið (eða atburðurinn sem til flutninganna leiðir) á sér stað og þá kemur svo margt annað til greina, heldur en sjúkraflugið eitt til Reykjavíkur, til að gera þann tíma sem stystan.

Af öllu þessu má ráða að flugvallarsinnar hafa farið með himinskautum í röksemdafærslum sínum fyrir því að flugvöllurinn verði áfram í Vatnsmýri.  Svo virðist að röksemdin sem þyngst er á metum er röksemdin „það er svo miklu þægilegra“.  Spurningin er því sú hvort þægindi takmarkaðs hóps eigi að standa í vegi fyrir þeim þjóðarhagsmunum sem eru í húfi fyrir því að flugvöllurinn víki.

 

Forsetinn ræður örlögum veiðigjaldsins.

Forsetinn hefur það í hendi sér hvort hann vill veita ríkisstjórninni brautargengi til að rjúfa þá tilraun til sátta um veiðigjöld, sem tókst með gildandi lögum, með því að undirrita væntanlega lagabreytingu eða vísa henni til þjóðarinnar. 

Eftir góðar undirtektir almennings við undirskriftasöfnun gegn lækkun veiðigjalda hefur farið í gang gamalkunnur hræðsluáróður um útgerðarfyrirtæki sem munu leggja upp laupana og sveitarfélög sem munu sjá á eftir tekjum, ef óbreytt veiðigjöld verða innheimt.  Við hræðsluáróðri af þessu tagi eru einföld svör.  Á meðan útgerðirnar, sem telja sig bera skarðan hlut frá borði, eru ekki reiðubúnar að opna bókhald sitt og sýna okkur svart á hvítu hvernig þeir komast að þeirri niðurstöðu að veiðigjaldið muni ríða þeim á fullu þá er ekki ástæða til að leggja trúnað á yfirlýsingar þeirra.  Ef sveitarfélög telja sig verða af tekjum vegna veiðigjalds þá eiga þau að gera kröfu um hlutdeild í gjaldinu því heppilegast væri að veiðgjaldið rynni að stærstum hluta til sveitarfélaganna í landinu.

Ef ríkisstjórninni gengi það eitt til að lagfæra flókin útfærsluatriði á núverandi lögum, svo hægara verði að innheimta veiðigjöldin, þá myndi hún ekki samhliða leggja áherslu á að lækka gjaldið.  Ákafinn í að lækka gjaldið um milljarða á milljarða ofan færir okkur heim sanninn um að þeim gangi allt annað til en einföldun og lagfæringar.  

Eru veiðafærasalar að setja útgerðina á hausinn?

 

Veiðigjaldið sem samþykkt var gerði ráð fyrir álagningu gjalds sem innheimt yrði eins og hver annar kostnaður við aðföng útgerðar, kostnaður sem yrði að standa skil á líkt og kostnað við t.d. veiðarfæri.  Þessu vill núverandi ríkisstjórn breyta og láta gjaldið taka mið af afkomu fyrirtækjanna. Slíkt þarf veiðarfærasalinn ekki að sætta sig við, útgerðin verður að standa skil á uppsettu verði fyrir netin alveg óháð því hver reiknuð afkoma útgerðarinnar er. Samt vill ríkisstjórnin að eigendur fiskimiðanna, þjóðin, þurfi að sætta sig við að fá því aðeins greitt fyrir afnotaréttinn ef útgerðirnarnar sýna hagnað. Reynslan hefur kennt okkur að útgerðum er í lófa lagið að sýna lítinn hagnað eða tap af rekstri, ef þeim sýnist svo.   veidigjald.is

 

Mun forsetinn láta veiðgjaldið lenda á almenningi?

Í Icesave samningunum, sem vísað var í í þjóðaratkvæðagreiðslu, var tekist var á um hvort almenningur tæki á sig ábyrgð á fjárskuldbindingum, sem samið hafði verið um við erlenda aðila, ef eignir þrotabús Landsbankans dygðu ekki til. Þjóðin hafnaði ábyrgð á þeirri fjárskuldbindingu. Nú eru aftur uppi hugmyndir um að leggja byrðar á þjóðina sem Alþingi hefur samþykkt að útgerðin í landinu beri. Stjórnvöld hafa sett fram hugmyndir um að láta almenning taka á sig þessar byrðar en létta þeim af útgerðinni. Spurningin sem við stöndum því frammi fyrir er sú hvort forsetinn muni reynast brjóstvörn almennings gegn íþyngjandi álögum stjórnvalda með ámóta hætti og í Icesave?  Fjármunum sem létt er af útgerð verða ekki sóttir annað en í vasa almennings. Veiðigjaldi sem aflétt er af útgerð verður ekki ráðstafað til skuldalækkunar heimilanna, heldur verður það, þvert á móti, lagt á herðar almennings, þó síðar verði.  Hverjir höldum við að séu betur aflögufærir, almenningur eða útgerðin ?

Á að rjúfa sáttina um veiðigjaldið?

Þrátt fyrir þá ágalla sem kunna að vera á því kerfi veiðigjalda sem fyrri ríkisstjórn stóð fyrir þá er sú leið sem farin var samt sem áður fyrsta alvöru tilraunin til að ná sátt við þjóðina um að útgerðin greiði eitthvað sem kalla mætti sanngjarnt verð fyrir afnot sín af auðlindinni.  Hugmyndir núverandi ríkisstjórnar um veiðigjald virðast hins vegar ganga út á að gjaldið sé einhver afgangsstærð og fjárhæð gjaldsins eigi að ráðast af því hvernig fyrirtækið stendur þegar allur kostnaður og misvitur ráðstöfun fjármuna fyrirtækisins hefur verið dregin frá.  Með því er í raun fallið frá auðlindagjaldi. Eigi auðlindagjald að rísa undir nafni þá ræðst upphæð þess fyrst og fremst af því magni sem sótt er í auðlindina, en ekki af afkomu fyrirtækjanna, frekar en önnur aðföng. Þannig ráðast vextir, afborganir og kaup á veiðarfærum alls ekki af hagnaði útgerðarinnar heldur er það einfaldlega kostnaður sem standa verður skil á svo hægt sé að halda áfram rekstri.  Útgerðir verða að greiða reikning veiðafærasalans hvort sem útgerðin er rekin með reiknuðu tapi eða gróða.  Hví skyldi annað gilda um kostnaðinn við aðganginn að fiskveiðiauðlindinni? 

Hér er hægt að rita undir áskorun til forsetans:  

http://www.petitions24.com/obreytt_veidigjald

 

 

 

Eru hrægammasjóðir frúin í Hamborg?

Með lögum um gjaldeyrismál sem sett voru fyrir réttu ári, skóp ríkisstjórnin samningsstöðuna gagnvart erlendum kröfuhöfum föllnu viðskiptabankanna. Umræðan í samfélaginu minnir mest á bollaleggingar um hvernig eigi að ráðstafa stórum happdrættisvinningi eða þann ágæta leik sem kenndur er við frúna í Hamborg.

Að vísu er kálið ekki sopið, en þegar tekst að semja við kröfuhafana, hvað á þá að gera við peningana? Verða það jafn margir milljarðar og þeir sem mestu lofa segja okkur?  Er þeim örugglega best varið með því að lækka skuldir allra sem skulduðu árið 2008?  Eða væri þeim betur varið í að reka sjúkrahúsin á Ísafirði, Sauðárkróki, Húsavík, Neskaupstað og Vestmannaeyjum eða til að hækka bætur til öryrkja og einstæðra foreldra?

Hvað með þreföldum barna- og vaxtabóta?

Eins og málinu hefur verið stillt upp er eins og að sjálfsagt sé að fjármununum verði varið í almenna skuldalækkun. Hvers vegna er þeim best varið svo?  Er eitthvað vit í því að lækka skuldir moldríkra einstaklinga bara af því að þeir skulduðu árið 2008?  Verður ekki stór hópur áfram í vandræðum?  Hvernig á að hjálpa þeim?

Í óðagoti þeirra sem vilja skilyrðislausa skuldalækkun allra þá hefur algjörlega skort málefnalega umræðu um hvað kemur fólki best. Hvort það komi þeim ekki betur, sem eru í verulegum vandræðum, að fá hærri vaxtabætur og hærri barnabætur?

Forsendubresturinn (gengis- og vísitöluhækkunin) sem varð þegar lánin hækkuðu, mun með tíð og tíma leiða til þess að húseignirnar sem lánin hvíla á, hækka í verði. Þær munu einfaldlega hækka í verði vegna þeirrar verðbólgu sem forsendubresturinn olli. Eiga þá allir þeir sem fengu lánin sín lækkuð einnig að fá að njóta verðhækkunarinnar á húsnæðinu, af völdum sama forsendubrests, þegar þeir selja það? 

Krafan um afnám verðtryggingar er ákall um ESB aðild.

Þeir sem krefjast afnáms verðtryggingar hafa ekki svarað því hvað eigi að koma í staðin fyrir hana. Án verðtryggingar er ekki hægt að styðjast við íslenska krónu, fyrir því hafa verið færð sannfærandi rök í úttektum og skýrslum á undanförnum misserum. Einnig má benda á að Landsfundur Sjálfstæðisflokksins fjallaði um afnám verðtryggingar og komst að sömu niðurstöðu, að verðtryggingin væri óhjákvæmilegur fylgifiskur krónunnar.

Það er ekki svo að verðtrygging hafi verið fundin upp af kölska í þeim eina tilgangi að koma heimilum á kaldan klaka. Verðtrygging þjónar ákveðnum tilgangi og mikil sátt ríkti í þjóðfélaginu um upptöku hennar á sínum tíma.  Verðtryggingin leysti vanda sem þá var við að glíma og gerði lánveitingar til langs tíma mögulegar. Verðtryggingu fylgja aftur á móti verulegir ókostir sem hafa komið fram með skýrari hætti á seinni árum og vega ókostir hennar þyngra í umræðunni um þessar mundir.  

Skortur á samkeppni veldur fábreytni.

Ef hér á landi ríkti samkeppni á fjármálamarkaði myndu fjármálastofnanir sjá sér leik á borði og bjóða upp á fleiri tegundir lána heldur en þau hefðbundnu vísitölulán sem okkur bjóðast í dag. Óverðtryggð lán með breytilegum vöxtum eru kostur sem margir hafa nú kosið að nýta sér og á eftir að sýna sig hvernig reynast í íslensku efnahagsumhverfi. Önnur lánaafbrigði hljóta einnig að koma til greina. T.d.

·       lán með verðtryggingarþaki þannig að lán hækki ekki yfir fyrirfram umsamin mörk.

·       Fasteignalán þar sem fasteignin ein er sett að veði, án sjálfskuldarábyrgðar, þannig að lántakandi geti skilað inn lykli að eigninni og verið skuldlaus, lendi hann í erfiðleikum með afborganir.

Báðar þessar leiðir eru færar og ekkert nema skortur á samkeppni á fjármálamarkaði kemur í veg fyrir að þær séu nú þegar í boði.  Rétt er að benda á að sá sem tekur lán á þessum kjörum, annað hvort með verðtryggingarþaki eða „lyklaákvæði“ þyrfti sjálfsagt að greiða töluvert hærri vexti en sá sem tekur hefðbundið verðtryggt lán. Lánastofnun eða lífeyrissjóður, sem veitti slík lán, myndi meta þessi ákvæði lánasamningsins sem viðbótaráhættu sem þyrfti að ná inn fyrir með hærri vöxtum.

Allt ber þetta þó að sama brunni, hér á landi ríkir ekki samkeppni á fjármálamarkaði og eina vonin, til að hér megi búast við samkeppni, verður ekki fyrr en erlendir bankar sjá ástæðu til að opna hér útibú. Það er ekki líklegt til að freista þeirra, fyrr en við tökum upp annan gjaldmiðil. Enn hefur ekki verið sýnt fram á að Íslendingum standi neinir aðrir gjaldmiðlar til boða, en evra, í kjölfar aðildar að ESB.      

 

Cameron fer íslensku leiðina.

David Cameron, forsætisráðherra Breta hyggst nú fara sömu leið og Íslendingar og óska eftir samningaviðræðum við Evrópusambandið. Að samningaviðræðunum loknum, hyggst hann síðan bera samninginn undir þjóðaratkvæði. Þetta hlýtur að teljast hin rökrétta leið þ.e. að vita fyrst hverju hægt er að ná fram í samningaviðræðunum áður en atkvæðin eru greidd.

Ólíkt því sem haldið er fram á Íslandi þá telur Cameron að heilmikið sé hægt að semju um við ESB.  Þetta er leið sem Bretar hafa farið áður. Þeir sömdu á níunda áratugnum um hinn svokallaða „breska afslátt“ af framlögum sínum til ESB. Þess afsláttar njóta þeir enn þar sem þeir náðu fram varanlegri undanþágu frá framlögum sínum til ESB. Þegar ákvarðanir um nýjustu fjárhagsáætlun ESB var tekin nú á dögunum náðu Danir einnig að semja um verulegan afslátt frá fyrri framlögum sínum til ESB. 

Semja fyrst við ESB og síðan greiða atkvæði

Aðeins hér á landi heyrast raddir um að greiða eigi þjóðaratkvæði um eitthvað sem enginn veit hvað er. Hér á landi dettur mönnum í hug að betra sé að greiða atkvæði áður en samingur liggur fyrir, áður en vitað er hvað hægt sé að greiða atkvæði um. Aðeins á Íslandi er haldið í þá umræðuhefð að deila um það sem hægt er að staðreyna. Af árangursleysi þeirrar aðferðar ætti þjóðin hins vegar að hafa nægjanlega átakanlega og bitra reynslu. Að hætta aðildarviðræðum í miðjum klíðum er aðeins fallið til að halda lífi í deilum um það sem við fáum ekki botn í nema ljúka aðildarviðræðunum. Það er ekki síður hagsmunamál þeirra sem andsnúnir eru ESB en þeirra sem því eru hlynntir.

Hér á landi virðast heilu stjórnmálaflokkarnir hverfast um það eitt að vera á móti ESB án þess að vilja vita hvað í aðildinni felst eða yfirleitt að vilja vita hvort þetta gæti reynst heppileg leið fyrir Íslendinga að fara líkt og allar nágrannaþjóðir okkar hafa gert, að Norðmönnum einum undanskildum. Sömu stjórnmálaflokkar koma sér einnig hjá því að setja fram hugmyndir um hvernig þeir sjá framtíð Íslands best borgið og gefa aðeins til kynna það sem þeir vilja ekki í stað þess að segja til um hvað þeir vilja.

Alvarlegustu afleiðingar kreppunnar hér á landi urðu vegna stökkbreytinga á lánum heimila og fyrirtækja. Á meðan rataði ekki eitt einasta fyrirtæki eða heimili í neinu nágrannalanda okkar í vandræði vegna hækkunar lána, ekki á Grikklandi, Írlandi eða Spáni.  Hækkun lána í hruninu var séríslenskt fyrirbrigði sem rekja má til íslensku krónunnar. Þessar alvarlegu afleiðingar, einar og sér, ættu að nægja okkur sem áminning um það hvað það kostar okkur að halda úti eigin gjaldmiðli.  

Ekkert heimili í Grikklandi farið í þrot vegna hækkunar lána.

Sem svar við efnahagsþrengingum og til að stuðla að þróun hagkerfa sinna hefur fjöldi Evrópulanda leitað eftir aðild að Evrópusambandinu (ESB) sem leið út úr erfileikum sínum.  Þar eru Finnar nærtækt dæmi sem brugðu á það ráð eftir efnahagshrunið 1990.  Því hlaut það að vera ein þeirra leiða sem kom til álita fyrir Íslendinga eftir efnahagshrunið 2008.  Ekkert annað býr þar að baki, engin landráð eða svik, heldur aðeins það að kanna hvort leið sem aðrar þjóðir hafa farið gæti reynst heppileg fyrir Íslendinga.  Ástæður aðildarviðræðna við ESB eru ekki flóknari en þessar.

 Þó erfiðleikar séu hjá fjölda ríkja í Evrópu, hvort sem þeir nota evru eða sterlingspund, þá er líka allt í stakasta lagi hjá fjölda annarra ríkja sem einfaldlega hafa kunnað fótum sínum forráð.  Nægir hér að nefna Holland, Lúxemborg, Finnland, Austurríki auk Þýskalands.  Þar verður almenningur ekki var við neina „evrukreppu“ lífið gengur sinn vana gang.  Vandkvæði þeirra þjóða sem ratað hafa í vandræði upp á síðkastið er ekki vegna gjaldmiðilsins sem þær nota heldur eingöngu vegna þess að þær hafa ekki haft hagfræði hinnar hagsýnu húsmóður  að leiðarljósi og hafa lifað á lánum um efni fram.  Það kann ekki góðri lukku að stýra hvorki í rekstri heimila né þjóðfélaga. 

Í síðustu kosningum í Grikklandi hvarflaði ekki að Grikkjum að þeir væru betur komnir án evrunnar enda höfnuðu þeir þeirri leið að skipta yfir í annan gjaldmiðil.  Þeir hafa áttað sig á að ef þeir hafna evrunni þá gerir það stjórnvöldum eingöngu hægar um vik að skerða kjör almennings, fela lífskjaraskerðinguna með gengisfellingu og fresta því að takast á við hinn raunverulega vanda sem fólginn er í vanhæfum ríkisstjórnum.

Ekki eitt einasta heimili og ekki eitt einasta fyrirtæki hefur farið í þrot á Grikklandi, Írlandi Spáni eða öðrum Evrópulöndum vegna þess að lán til þeirra hafa hækkað.  Á Íslandi er hækkun lána helsta ástæða þess að heimili og fyrirtæki hafa farið í þrot og það má eingöngu rekja til íslensku krónunnar.  Heimili og fyrirtæki í áðurnefndum löndum eiga í erfiðleikum vegna þess að tekjur þeirra hafa rýrnað en þeir erfiðleikar eiga einnig við hér á landi svo hækkun lána gerir Íslendingum enn erfiðara fyrir en öðrum Evrópulöndum.   

Helstu átakamál samfélagsins má rekja til íslensku krónunnar.

Upphrópanir um reikningaskil milli kynslóða eru ekki nýlunda á Íslandi.  Meðal þess sem rætt hefur verið um í því sambandi er kynslóðin sem fékk lánin sín að gjöf þ.e. að þeir sem voru í réttum stjórnmálaflokkum á árunum fyrir verðtryggingu gátu margir hverjir fengið óverðtryggð „lán“ til kaupa á íbúð sem þeir þurftu aldrei að borga til baka nema að óverulegu leyti, þar sem verðbólgan sá um að gera lánin verðlaus, áður en þau voru að fullu greidd. 

Nefna má „Sigtúnshópinn“ sem kom fram í byrjun níunda áratugarins þegar fyrst opinberaðist, eftir að verðtrygging var heimiluð 1978, þau vandkvæði sem stafa af því þegar misgengi verður milli lánskjara og launa.  Þá, eins og nú, var minnt á kynslóðina á undan sem ekki þurfti að greiða lánin sín til baka nema að litlu leyti.

Einnig má minna á baráttu námsmanna, um miðjan áttunda áratuginn, fyrir verðtryggingu námslána sem var fyrst og fremst barátta fyrir því að fjármunir fengjust í Lánasjóð námsmanna og fleirum yrði gert kleift að stunda nám. Ekki hvarflaði að neinum að þau lán ættu að vera gjafir til námsmanna. Lánin árin á undan voru óverðtryggð með 3% föstum vöxtum.

Notum kraftana í uppbyggilegri viðfangsefni.

Eitt eiga þessi misklíðarefni öll sameiginlegt; alltaf er verið að takast á við afleiðingar sem rekja má beint til íslensku krónunnar og þeirrar hagsstjórnar sem hún endurspeglar. Meðan við höfum gjaldmiðil sem er alltaf afgangsstærð í hagstjórn, þ.e. stærð sem er látin gefa eftir þegar hagstjórnin hefur reynst stjórnmálamönnunum ofviða þá verður krónan í senn orsakavaldur og afleiðing lélegrar hagstjórnar.    

Það jákvæða sem gæti mögulega komið út úr slíkri kynslóðatogstreitu, líkt og þeirri sem nú er uppi, væri ef við berum gæfu til að leita leiða til að losna við orsakavald deilnanna, íslensku krónuna.  Hvað mundum við, sem meðlimir í einhverjum félagsskap gera, ef við stæðum frammi fyrir slíkum friðarspilli með reglulegu millibili?  Mundum við ekki leita leiða sem myndi losa okkur undan því að þurfa að eyða kröftunum í jafn miður skemmtileg viðfangsefni?   Í öllum venjulegum samtökum hlytum að spyrja okkur hvort ekki væri til félagsskapur, sem við gætum átt aðild að, þar sem búið væri að leysa þau vandmála sem rekja má til íslensku krónunnar og við gætum snúið okkur að öðrum og uppbyggilegri verkefnum.  Umræða um mun kynslóðanna skilar okkur litlu til framtíðar og þessi umræða spinnst öll vegna þeirrar markleysu sem íslenska krónan er.

Meðal þeirra skilyrða sem gjaldmiðlar þurfa að uppfylla til að geta talist þjóna hlutverki sínu eru að gjaldmiðill þarf bæði að vera áreiðanleg mælieining og ekki síður leið til að geyma verðmæti. Hvorugt þessara skilyrða uppfyllir íslenska krónan. Gjaldmiðlar rísa undir nafni þegar þeir ýta undir ráðdeild og hagsýni og notendur þeirra fái notið erfiðis síns og fórna.  Gjaldmiðill er því aðeins raunverulegur að ekki sé reglulega sagt við okkur „allt í plati“ og allar áætlanir um sparnað eða fjárfestingar hrynji vegna hins síbreytilega verðmætis hans.

Hvað er málið með LÍÚ, hvers vegna sættast þeir ekki á tilboðsleiðina?

.........og uppskera hrós fyrir framsýni og öðlast frið um kvótakerfið.

Að undanförnu hefur svo margt verið ofsagt og margsagt í umræðu um kvótakerfið að mörg meginatriði málsins hafa farið fyrir ofan garð og neðan. Umræðan síðustu mánuði snýst um afmörkuð viðfangsefni, „potta“, „samningaleið“ o.sv.frv.

Málefnið er hins vegar allt of mikilvægt til að við getum leyft okkur að drekkja því í ofgnótt orðfæris og eiga það á hættu að almenningur hafi ekki lengur tök á að fylgjast með þessu máli sem er svo mikilvægt fyrir framtíð okkar. Fyrir þá, sem á annað borð vilja fylgjast með umræðunni, þá þurfa þeir fyrst og fremst að átta sig á hvaða aðferð á að beita við að afla þeirra fjárhæða sem við viljum að renni í sameiginlegan sjóð þjóðarinnar allrar vegna veiða úr fiskistofnunum.

Flestir stjórnmálaflokkar hafa áttað sig á að ekki verður lengur undan því vikist að setja ákvæði í stjórnarskrá um skilyrðislausa eign þjóðarinnar á fiskistofnunum við landið. Spurningin, sem hvert og eitt okkar leitar svara við, hlýtur því að vera þessi; „hvernig hámörkum við það sem við fáum fyrir afnotin á þessari eign okkar?“ Hér er því til að svara að sömu lögmál gilda og um útleigu á öðrum eignum. T.a.m. ef við stöndum frammi fyrir því að leigja út íbúðina okkar. Við byrjum á að gera kröfu um góða umgengni. Að því skilyrði uppfylltu þá reynum við að leigja íbúðina hæstbjóðanda. Þetta er ekki flókið og gildir einnig um fiskistofnana við landið.

Tilboðsleið leiðir ekki til gjaldþrota útgerða eða banka.

Þegar umræðum um fiskveiðistjórnunarfrumvörpin lauk á Alþingi í vor lá ljóst fyrir að sumarið yrði notað af LÍÚ til að hræra í ístöðulitlum þingmönnun til að fá þá til fylgis við sig.  Af og til hafa síðan borist fréttir um neikvæð áhrif breyttrar fiskveiðistjórnunar á afkomu sjávarútvegsins og stöðu viðskiptabankanna en þær hafa oftar en ekki verið hreinar getsakir án haldbærrar  röksemdafærslu. Skýrsla, unnin af nokkrum sérfræðingum hefur síðan verið talin einhvers konar stóridómur um málið en er í reynd ekki annað en gagnleg samantekt unnin út frá takmörkuðum forsendum. Þannig er t.a.m. um fjárhagsleg áhrif á rekstur fyrirtækja, sem skýrslan metur. Hún byggir á gamalkunnri aðferðafræði þar sem ályktanir eru dregnar út frá meðaltölum. Reynslan hefur kennt okkur að það er afar varasöm leið til að byggja á framtíðarskipan mikilvægustu atvinnugreinar þjóðarinnar.

Endurvarvakið Verðlagsráð.

 Við þekkjum þessi „vísindi“ frá tímum Verðlagsráðs sjávarútvegsins, þegar sömu aðferð var beitt við ákvörðun fiskverðs. En það er sama leið og fylgjendur svokallaðrar samningaleiðar boða nú við ákvörðun veiðigjalds.  Þá sátu meintir „hagsmunaaðilar“ á fundum og freistuðu þess að semja sín á milli um fiskverð, út frá meðaltalsafkomu sjávarútvegsins, sem á endanum var svo ákvarðað af oddamanni. Daginn eftir var svo gengi krónunnar fellt og sami leikurinn hófst að nýju þar sem tekist var á um það sem hét þá „rekstrargrundvöllur  sjávarútvegsins“.  Fram að þessu hafa fáir tregað örlög Verðlagsráðs sjávarútvegsins en nú er gælt við að endurvekja það í breyttri mynd til að ákvarða auðlindagjald samkvæmt samningaleið.

Samkvæmt samningaleið þurfa einstök fyrirtæki að greiða í auðlindagjald það sem „samist“ hefur um milli ríkisvaldsins og LÍÚ á grundvelli ámóta hæpinna vísinda og „rekstrargrundvöllur sjávarútvegsins“ var ákvarðaður á tímum Verðlagsráðs sjávarútvegsins áður. Aftur á móti er útilokað að hin svo kallaða tilboðsleið leggi nokkurn tíma of þungar byrðar á sjávarútvegsfyrirtækin í landinu þar sem hvert fyritæki gerir aðeins tilboð í kvóta sem það hefur fjárhagslega burði til að greiða. Hæfi einstakra útgerða til að standa í rekstri er mismunandi eins og fyrirtækin eru mörg og því væri það skref aftur á bak fyrir rekstur þeirra ef hverfa á aftur til fyrri tíma þegar rekstrargrundvöllur fyritækjanna var ákvarðaður á grundvelli miðstýrðra ákvarðana.